HEBRAI & ARAMAIK
Hebrai ṭawng hi SEMITIC ṭawng an tih zinga pakhat a ni a. Semitic tih hi Gen. 10:21 a *Shem-a* tih aṭanga lokal niin zir mite chuan an ngai ber.
Semitic ṭawng hi thliar hran leh a ni a :-
1. South Semitic. Hetah hian Arabic ṭawng a tam ber ang.
2. Middle Semitic. Hetah hian Hebrai ṭawng, Thuthlung Hlui ziakna ṭawng pawh hi a tel ve a ni.
3. North Semitic. Aramaic ṭawng kan tih hi a ni ber a. Hei hi hlawm lian takin hmun hnih (2) ah ṭhen leh a ni a - i) Eastern Aramaic or Syria, Hei hi Syrian Christian te ṭawng hman ber a ni. ii) Western or Palestine Aramaic. He ṭawng (Aramaic) hi a ni Thuthlung Hluia Aramaic ṭawng kan hmuh te chu. Gen 31:47; Jer 10:11; Dan 2:4-7:28; Ezra 4:8-6:18, 7:12-26.
4. East Semitic. Hei hian Assyria leh Babylon ṭawng hman te a huam.
Semitic ṭawng zîngah Aramaik hi Phoiniki leh Hebrai ṭawng te nen a inzul tak a ni a. Babylon saltan chhuah hnu lamah phei chuan Palestina/Judate ṭawng hman tlâng lawn ber a ni zui ta a ni. Thuthlung Hluiah hian "Kaldai ṭawng" (Chaldee) tia dah a ni nã, a zim zawnga sawi chuan hei hi adik zik tluak lo.
Aramaik ṭawng hi ṭawng upa tak, sawi tawh angin Western Asia a ram hrang hranga ṭawng hman lar tak a ni a. Bible-ah pawh hian a lang hma hle. Assyria lal Senakeriba hotu pakhat Rabsakea (Rabsakea tih hi hming ni lovin "nihna" [title] a ni.) khan Aramaik ṭawngin a Israel/Judate kha a rawn bia a, an lo hrethiam a. Tin, amah pawh khân Juda ṭawng (Hebrew) a thiam ve tho bawk a ni ( 2 Lalte 18:26, 28; Isaia 36:11, 13). Tin, Ezra leh Daniela bu aṭanga thlir pawhin Saltan hun lai/chhuah lai vel leh a hnu lamah chuan Judate pawhin an hmang lar viau a ni tih a hriat theih.
(duh chuan tlêm tê, tam deuh ni lo a zawh belh theih🤭)
No comments:
Post a Comment