Monday, 11 September 2017

THINURNA BERHBU PANGANA LEH PARUKNA

THINURNA BERHBU PANGANA LEH PARUKNA
(Thupuan 16:10-16)


Pathian thinurnaa khat berhbu pali leih buakin Pathian hawisantute nun leh khawvel a nghaisak dan rapthlak tak kan zir tawh a. Tun tumah hian an chhehvel thil mai ni tawh lovin sakawlh lalram chunga hremna leih buak thu kan zir dawn a ni. Pathian tel lo nun hi engthawl thlak leh awhawma a lan chang awm mahse, chungpikna alo thlen meuh chuan tawpintai awm lek lovin hnawh chepin an awm a, kawng dika kir leh tura insiam rem thei zia zang an ni tawh lo.
1. Berhbu pangana :Vantihkoh pangana chuan a berhbu chu sakawlh lalthutphahah a leih bua a, he lalthutphah hi Thup 13:2 kan eng chuan dragon-in a pek a ni. Hei hian thiltihtheihna leh thuneihna nasa tak a keng tel tih kan zir tawh a. Athuneihna leh thiltihtheihna chu hmang sualin, dawt thilmak leh chhinchhiahna hmangin mi tam tak a bum thlu a. Chuvangin, berhbu pangana chuan chu lalthutthleng chu a rawn bitum ta chat mai a ni. Lalthutthleng hi lalram pum pui aiawhtu atan hman thin a ni a,'Sakawlh lalthutthleng'pawh hian sakawlh thuneihna leh a ram zawng zawng a huapah ngaih a ni. Thil thlen zui dan enin mi thenkhat chuan sakawlh thut hmun hi Rom khawpui a nih an ring. Berhbu pangana leih buak hian nghawng lian tak pathum a nei a chungte chu :-
1) A ram chu a lo thim vek : Berhbu pangana leih buak hi Exo 10:22 kan en chuan Aigupta mite hremna pakuana nen khan a inzul hle a ni. Aigupta mite hremna khaw thim khan ni thum chhung a awh a, he hremna khaw thim hian eng chen nge a awh sawi a ni lo. Thim lo thlen tur thu hi zawlneite pawhin an sawi tam hle a.Isaia chuan, Ngai teh, thimin leilung hi a khuh dawn si a, thim chhah mupin mite a khuh bawk dawn a ni, tiin a sawi a (Isa 60:2a). Zephania pawhin, “Chumi ni chu thinurna nî a ni a, mangan leh hrehawm nî, chhiatna leh tiauna nî, thimna leh khawdur nî, chhûm leh thim chhah mup nî a ni,” tiin a sawi bawk (Zeph 1:15). Hekhaw thim hian thlarau lama chawlawlna, beidawnna vawrtawp leh rilru lama sual tihthaihna tihbaiawm tak a keng tel dawn niin zirtu thenkhat chuan an ngai.
2) An nat avangin an lei an seh : Hremna hma pali khan panchhia, tui thianghlim tlakchhamna leh mi em ut thei khawp Ni sa a thlen tawh a. Khua a lo thim leh zel hi a mangan thlak hle dawn a ni. Thim hian na a tizual a, hlauhna a belhchhah bawk. Chuvangin, ral vengtute leh damlote chuan khawvar hlan an nghakhlel hle thin a ni (Sam 130:6).'An nat avangin an lei an seh' tih hi an dinhmun retheih thlakzia sawina tawngkam mai nia ngaih a ni a. A hmaa hremna pali khan an mamawh bulpui tihchhiatsakin natna hrehawm tak a tawrhtir a, chiaina leh beidawnna nasa tak a thlen bawk. Chumia hnu ah khua a lo thim leh zel phei hi chu tah leh ha thialna hmun, chatuan meidil an tem lawka ni ber mai.
3) Pathian an sawichhia :  Kawng dik lo zawh laklawhte chuan natna leh hrehawmnate hi sual sim phah nan an hmang kher lo. Sakawlh chibai buka a chhinchhiahna neitute tawrhna hi a rapthlak tawh tehlul nen sim a hnekin Pathian hming an sawichhe hlauh zawk a ni. Heta 'sawichhia' tih hi anchhe lawh tluk a ni a. An hrehawmna chuan Pathian hnaihtir lovin a dotir a, an thiltih tha lo chu an sim phah lo. Heng mite hian an lal (sakawlh) aia chungnung zawk 'Van Pathian' a awm tih an hre chiang hle a, an rin chhan lalthutthleng chu pheh chimin a awm mek tih pawh an hria. Mahse, sim turin thinlung tihvarna an chang lo a ni.
2. Berhbu parukna :Vantirhkoh parukna chuan a berhbu chu Euphrates luiah a leih bua a; tichuan, ni chhuahna lam atanga lal lo kal turte tana kawng chu peih sa a lo nih theih nan, a tui chu a kang chat ta a ni. Tawtawrawt parukna leh berhbu parukna hian Euphrates lui a khawih ve ve a, chungu lo lang ve hian berhbu parukna hi Aigupta ram hremna (pahnihna) nen a thlun zawm bawk. Euphrates lui hi Thuthlung Hluiah Gen 15:18,Jos1:4 te kan en chuan, 'luipui/lui lian pui' tia sawi a ni, he lui sawina hi Bible-ah vawi 24 lai kan hmu. Armenia ramah hnar neiin Persian Gulf a fin hmain mel 1800 zet a luang a, Persian Gulf-a a luan luh hma mel 90-ah Tigris luiin  a fin a ni. Euphrates lui hi khawchhak lama Rom ramri a ni a, ramtiam Kanan ramri atana Pathianin a khamsak a ni bawk (Gen. 15:18Deut. 1:7, Josua. 1:4). Chu chu Davida leh Solomona huna an ropui vanglai takin an thleng a ni (1Lal 4:211Chro 18:32Chro 9:26). Pathianin thilmak a tih chhan ber chu a miten amah a rinna an nghah theih nan a ni a. A mite tan Tuipui Sen luang lai tichatin lei rovah a kal kaitir a (Exo 14:22), tui tam laiin Jordan lui a dai chahtir bawk a (Jos 3:15-17). Euphrates lui tihkang chah erawh chu sakawlh lalram tichhe tura lo thawk, Ni chhuahna lama lalte tana kawng sialna a ni. Hemi dawt chiaha thil lo thlengte hi hetiang hian lo zir zui ila :-
1) Thlarau bawlhhlawh pathum :  Setana pakhata mi sual pathum (unholy trinity) dragon, sakawlh leh zawlnei der ka atang chuan thlarau bawlhhlawh pathum, chungu ni awm tak lo chhuak Johana chuan a hmu a ni. Heta 'thlarau bawlhhlawh' tih hi Chanchin Tha Marka ziak 1:23 leh 5:2 a, 'ramhuai bawlhhlawh' tih nen  khan tawngkam thuhmun a nia. Chungu hi Judate chuan thil bawlhhlawhah an ngai a, Aigupta mite erawh chuan chungu pathiannu (frog-goddess) an be thin niin an sawi. Chumi hmang ngei chuan Pathianin a rawn hrem a ni. Thlarau bawlhhlawh pathumte hnapui ber tur chu Pathian Engkimtitheia ni ropuia indonaa hruai khawm tura khawvel zawng zawnga lalte hnena kal a ni a. Thlarau dawtheiin 1Lal 22:19-23 a, lal Ahaba indo tura a hmin ang kha a ni ang. Pathian Engkimtitheia ni ropui tih hi zawlneiten an hrilhlawk 'Lalpa Ni' sawina nia ngaih a ni.

2) Inring renga awm a tul thu : Hei hi Lal Isua tawngkam ngei a ni a. Thupuan bung thum hnuah hei hi mi dang kaltlang lova Lal Isua tawngkam ngei kan hriat lehna hmasa ber a ni. He thu, Ngai teh, rukru angin ka lo kal dawne; inringa puan veng chu a eng a thawl e, tih hi, Thup 3:2-4 a, Sardis Kohhran hnena a thuchah nen a inzul hle mai. Rukru anga Lal Isua lo kal tur thu hi Bible ziak dangah pawh kan hmu a (Mt 24:43, 1Thes 5:2, 2Pet 3:10). ‘Puan veng/puan ven sawi chhing’ tih hi inring/inpeih sawina tawngkam a ni a. Rinna chungchanga hman a nih chuan puan hian felna (righteousness) a entir a. Paula chuan ‘Kristaa inthuam’ tih tawngkam hi a hmang uar hle (Gal 3:7, Eph 4:24). Krista felnaa inthuam lova mahni felna hmachhuantute chu Lalpa mithmuhah saruak an ni a, an la mualpho dawn a ni (Thup 3:18).

3) Har-magedon-ah an hruai khawm : Thlarau bawlhhlawhten leia lalte an hruai khawmna hmun tur Megiddo (Har-magedon=Megiddo tlang) hi Judai ram hmar lam, Jezreel phaizawla khawpui a ni a. Helai hmun leh a chhehvel hi indona hmingthang tak tak lo awm tawhna hmun a ni a. Ziaktu pakhat David Guzik-a phei chuan BC 1468-AD 1917 inkar chhungin he hmunah hian indona vawi 200 lai thleng tawhin a sawi. Deborin Sisera a hnehna (Ror 5:19), Gideonan Midian-hote a tukdawlna (Ror 7), Pharoa Nekoan lal Josia a thahna (2Lal 23:29, 2Chro 35:22) hmun leh Saula leh a fapa Jonathana te thihna hmun a ni. Zawlnei Zakaria pawhin helai hmun sunna hmun a nih tur thu a sawi (Zak 12:11). Thlarau bawlhhlawhten an hruai khawm tur sipai rual tam lam chu 20,00,00,000 lai an nih thu zirlai hmasa lamah kan hmu (Thup 3:15).
Vawiina kan zir hi mi tam tak chuan Lal Isua lo kal leh hma lawka thil lo thleng tur niin an ring a, khawvel inlumleh dan enin he hun hi hla tawh lo hleah an ngai. Lal Isuan ringtute chu hun awmzia chhuta inring renga awm turin min chah a. Chumi ni chuan thang awk anga min nan thut a, kan saruakna tihlan a nih lohna turin, kan felna, thianghlimna leh thiamchanna Krista a inthuam a pawimawh a, chu nun chu huaisen taka khawvel hmaa tihlan a hun tawh a ni.

No comments:

Post a Comment